Elk jaar is het raak. Het is bijná 1 januari en Social Media ontploft. Nieuwe jij, nieuw lichaam en nieuwe energie! En ook een nieuwe discipline natuurlijk! En alsof dat nog niet genoeg druk geeft, doen ‘maandagen’ ook altijd vrolijk mee. Want ja, op maandag begin je pas echt. Maar waar komt dat idee vandaan? En belangrijker: waarom blijft het ons saboteren?
We zijn geconditioneerd om tijd in hokjes te zien
Het idee dat verandering moet starten op 1 januari of op maandag komt voort uit iets wat ze temporal landmark thinking noemen. Dat betekent simpel gezegd: we zien bepaalde momenten als symbolische breekpunten.
Nieuw jaar = schone lei
Nieuwe week = nieuwe kans
Nieuwe maand = nieuwe controle
Die momenten voelen overzichtelijk. Ze geven het gevoel dat alles vóór dat punt ‘het oude’ was, en alles erna ‘beter’ kan worden. Dat geeft ons vaak hoop. Rust zelfs. Maar (en dit is belangrijk) het is geen biologisch of psychologisch startpunt. Het is een mentale constructie. Een beinvloedingstechniek. Jouw lichaam weet namelijk niet dat het maandag is. Je hormonen resetten niet magisch bij de jaarwisseling. Je (eet)gedrag verandert niet omdat de kalender dat zegt.
Waarom dit idee zo hardnekkig is?
Omdat het perfect inspeelt op onze behoefte aan controle. Als verandering moeilijk voelt (en dat voelt het bijna áltijd) maar we willen het tóch (en liefst dat het makkelijker wordt) is het geruststellend om te denken:
“Straks. Na dit moment. Dan ga ik het goed doen.”
Dat idee wordt vervolgens genadeloos uitgemolken. De dieetindustrie, fitnessprogramma’s, planners, challenges en detox-hypes weten precies wanneer jij het meest ontvankelijk bent:
Begin januari
Begin van de week
Begin van de maand
Niet omdat dat werkt. Maar omdat mensen dan kwetsbaar zijn. Het verkoopt hoop, maar nooit duurzaamheid.
Het probleem ligt juist bij ‘ik begin maandag’…
Op het eerste gezicht klinkt het logisch, maar onder de oppervlakte gebeurt er iets anders.
Want wat leert dit je brein?
Een fout vandaag telt niet
Overeten op zondag is ‘laatste kans’-gedrag
Discipline hoort bij een datum, niet bij een systeem
En zo ontstaat het bekende patroon:
Strenge start
Hoge verwachtingen
Kleine misstap
Alles-of-niets denken
“Laat maar, ik stop ermee.”
Niet omdat jij faalt. Maar omdat het systeem dat jou is aangeleerd faalt.
Gedrag verandert niet door wilskracht, maar door draagkracht
Echte verandering ontstaat niet uit druk. Ook niet uit motivatiepieken die leunen op symboliek (lees: beïnvloeding).
Gedrag verandert wanneer iets:
Past bij je leven
Rekening houdt met je energie
Aansluit bij je zenuwstelsel
“Vol” te houden is op een doodgewone woensdag (lees: leefstijl).
Dat is precies waarom zoveel ‘goede voornemens’ sneuvelen. Ze zijn ontworpen voor het ideale moment, niet voor het echte leven.
De harde waarheid (en die is bevrijdend):
Je hoeft niet opnieuw te beginnen. Je mag gewoon verder. Met nuance, inzichten en plannen die niet leunen op discipline, maar op realiteit. Verandering start niet op 1 januari. Niet op maandag. Ook niet na een vakantie of die ene detox.
Het start op het moment dat je stopt met vluchten in symbolische startpunten en begint met eerlijk kijken:
Wat werkt niet meer? Wat zou ik willen veranderen en waarom?
Wat houd ik niet vol? En wat zijn voor mij realistische (kleine) stappen om dit te veranderen?
En waarom probeer ik het steeds harder in plaats van slimmer? Hoe kan ik het juist slimmer aanpakken? Kleiner maken waardoor het gemakkelijker gaat?
- Wat is een fijne eerst, kleine stap (verandering) die ik kan maken richting dat doel?
Dat moment kan vandaag zijn. Of op een dinsdag. Om 14:37 uur. Zonder ceremonie. Niet sexy voor social media. Wel effectief. En dát is waar echte vrijheid begint.
